فوق تخصص قلب کودکان – لیست کامل پزشکان قلب کودکان

دوره قلب كودكان ، در برگيرنده دو رشته طب كودكان و قلب است . خوشبختانه در حال حاضر نسبت به 50 سال گذشته پیشرقت های چشمگیری در زمینه تشخیص , درمان و جراحی های بیماری های ماردزادی قلب اتفاق افتاده است.

سالهاست که پزشكان علاقمند به بيماريهاي قلبي و عروقي، راديولوژيست ها و فيزيولوژيست ها با همکاری یکدیگر و با استفاده از كاتتريزاسیون و آنژيیوگرافی روی همودینامیک گردش خون و عكس برداری از مالفورماسيونهای قلبی کار میکنند.

دوره آموزشی فوق تخصص قلب اطفال برای اولین بار در سال 1961 ایجاد شد. و اولین امتحان ورودی از طرف انستیتوی Sub – board قلب كودكان انجام شد. آموزش ابتدا بر آموزش طب كودكان و سپس بر آموزش قلب كودكان در مراكزی كه مورد تایید قرار گرفتند، شروع شدند.

در آن زمان طب قلب بیشتر مطالعات توسط متخصصین قلب انجام میشد اما متخصصین قلب کودکان در آن زمان مطالعات خود را درباره بیماری های مادر زادی قلب ادامه دادند. آریتمی ها , کاردیومیوپاتی ها و بیماری های رماتیسمی در کودکان بعداً به بیماری های مادرزادی قلب اضافه شدند.

ایجاد رشته تخصص قلب کودکان

در واقع ایجاد رشته مدرن قلب کودک به انتشار یک اطلس با 1000  مورد پاتولوژی بیماری های مادرزادی، در سال 1936 بر میگردد. در حدود 40 سال قبل‌تر نخستین کتابی که توسط Thomas Morgan در سال 1896 چاپ شده بود تنها 7 صفحه از 1100 صفحه آن به بیماری های ماردزادی قلب پرداخته بود.

در آن زمان ،بيشترين تلاش براي توسعه قلب كودكان توسط دكتر Helen B.Taussing كه رئيس كلينيك قلب كودكان در دانشگاه جان هاپكينز بود انجام گرفت. بعدها Taussing يك كلينيك اختصاصي براي تشخيص پاتولوژی و Natural history مالفورماسيونهاي قلبي تاسيس نمود. وی بخاطر عمل شنت كه بر روي بيماران سيانوتيیک انجام داده بود، شهرت جهانی پيدا كرده و علاقمندان از تمام دنيا براي يادگيری به او روی آوردند. او در سال 1947 اولين كتاب كلاسيك مالفورماسيون‌های مادرزادی قلب را منتشر نمود و بخاطر مقالات اصيلش ، در حقيقت بنيانگذار رسته بالينی قلب كودكان است.

با پا گرفتن آنژيوگرافی ، هموديناميك قلبی و فانكشن بطنی قابل اندازه گيری و ارتباط آنها با علائم و نشانه هاي كلينيكی شناخته شد ، ولي اينكه همه بيماريهاي پيچيده مادرزادی قلبی همانند بيماريهای دريچه ای اكتسابی قلب بتوانند مورد ، اعمال جراحی تسكينی و ترميمی قرارگيرند هنوز مورد چالش كارديولوژيست‌ها و جراحان قرار داشت.

در طول سال 1970 با اصلاحات بيشتر روي روش هيپوترمی عميق توانستند عملهای ترميمی و تسكينی را ،حتي بر روی شيرخواران با وزن كم انجام دهند. تکنیک Rashkind برای بيماران با ترانسپوزيشن عروق بزرگ بدون نقص ديواره بطنی برای اولین بار توسط William Rashkind از فيلادلفيا انجام گرفت. سپس عمل سوئيچ دهليزي (زنينگ و موستارد) و سپس سوئيچ شريانی انجام شد.
دکتر Rashkind طریقه بستن PDA و ASD را با device ارائه داد كه انقلابي در درمان بطريق غير جراحي بود. بخاطر آغازگر بودن ، وd را بايد پدر درمان مداخله ای در بيماريهای مادرزادی قلب  دانست.

طی 25 سال اخیر پیشرفت در تجهیزات و کاربرد اکوکاردیوگرافی 2 بعدی , 3 بعدی و چهار بعدی و داپلر دگرگونی شگرفی در تشخیص بیماری ها و بررسی قلب شيرخواران و كودكان و حتی با استفاده از اکوکاردویگرافی قلب جنين ايجاد نمود و با استفاده از اين تكنيك تعداد كاتتريسم های تشخيصی بیشتر از 30 % كم شده است و در عوض از كاتتريزاسیون بيشتر برای اعمال مداخله ای و الكتروفيزيولژی استفاده مي شود.

در حال حاضر 95 % شيرخواران با بيماريهاي مادرزادي قلبي حتی از نوع پيچيده با روشهاي درمان مدیكال و جراحی معالجه می شوند.

يشرفت فناوری الكتروفيزيولوژی و پيس ميكر تاثير بسيار زيادي در بهبود زندگی بخصوص در شيرخواران و كودكانی گذاشته است كه بعد از اعمال جراحی اوليه و ثانويه دچار آريتمی می  شوند.

نقش متخصصين قلب كودكان در پيشگيري از هيپرتانسيون اسانسيل و بيماری عروق كرونر وبيماری های اكتسابی قلب و عروق از سالها قبل ثابت شده است لذا در تعدادی از مراكز، كارديولوژيستهای كودكان بيشتر توجه خود را به نوزادانی كه از والدين با هيپركلسترومی بدنيا مي آيند معطوف مي كنند.

رشته بيماريهای مادرزادی قلب اولين دوره فوق تخصصی در ايران است كه از سال 1350 اولين بار در بيمارستان قلب شهيد رجائي توسط تعدادي از استادان ايراني كه در آمريكا تحصيل كرده بودند آغاز شد. در سال 1355 رشته فوق تخصص قلب كودكان شروع به پذيرش دستيار نمود ابتدا دوره مذكور چهار ساله بود (دو سال طب كودكان و دو سال قلب كودكان). ورودی‌های اين دوره پزشک عمومی بودند و اين روش مدت ها ادامه داشت ولی هم اكنون دستياران براي ورود بايد متخصص كودكان باشند.

ابتدا تعداد متخصصين قلب كودكان محدود بود و تنها مركز موجود در کشور، بيمارستان قلب شهيد رجائی بود كه بايد پاسخگوی كل بيماران با بيماری مادرزادی قلب از سراسر كشور مي‌بود. لذا وقتهای درمانگاهی طولانی و وقتهای بستری به 4 تا 5 سال مي رسيد.

با افزايش تعداد كارديولوژيستهای كودكان و اعزام آنها به مراكز استانها و نيز آموزش دستيار در شيراز بعنوان دومين مركز، تعداد متخصصین قلب كودكان تا حدودی افزايش يافت و با افزايش جمعيت و افزايش تعداد بيماران با بيماريهای مادرزادی قلب هنوز نياز به افزايش تعداد متخصص قلب كودكان وجود دارد. در حال حاضر (سال 1388)، تعداد كارديولوژيست های كودكان دركشور بيشتر از 75 نفر بوده و تعداد 20 نفر دستيار نيز در چهار مركز دانشگاهي تهران ،ايران ، شيراز و اصفهان در حال آموزش هستند.

اخيراً نيز دانشگاه علوم پزشكی شهيد بهشتی به مراكز تربيت كننده دستيار پيوسته است. در گذشته اغلب بيماران با بيماريهای پيچيده به خارج از كشور اعزام مي شدند ولي با افزايش تجربه جراحان و كارديولوژيست های كودكان و گسترش امكانات درمانی، هم اكنون اعزام بيماران به خارج از كشور به صفر رسيده است.

بطور كلی هدف نهائی در طب پيدا كردن راههايی است كه روش ها و برنامه هاي پيشگيری را بهتر از درمان ، ارائه نمايد و هدف كارديولوژی كودكان بايد كاهش ضايعات و نقايص مادرزادی باشد و با اقدامات پيشگيرانه، درمان به موقع و آموزش جامعه هدف اين وظيفه را ايفا نمايد. بهتر است محققين جوان و با استعداد براي رسيدن به اين هدف مهم مورد حمايت قرار گيرند.