سوفل قلب یا صدای اضافه قلب در نوزادان و کودکان

صداهای اضافه ای که از قلب نوزادان یا کودکان خردسال شنیده می شود، سوفل قلب (Heart murmur) نام دارد. در ادامه قصد داریم در خصوص سوفل قلبی در کودکان با شما عزیزان صحبت کنیم.

سوفل قلبی چیست ؟

به صدای غیر عادی که در زمان معاینه نوزاد یا کودک توسط پزشک (زمان گوش دادن به صدای قلب) شنیده میشود سوفل قلبی – Heart murmur یا صدای اضافه قلب میگویند. واژه سوفل (Souffle) در زبان فرانسه به معنی نفس و صدای فوت و باد است. در ادامه در مورد علت، انواع و نحوه پیگیری آن توضیح خواهیم داد. تشخیص سوفل قلبی در نوزادان و کودکان اولین مرحله از تشخیص مشکلات قلبی است که در صورت نیاز پزشک کودک را جهت بررسی بیشتر به فوق تخصص قلب کودکان ارجاع میدهد.

علت ایجاد سوفل قلب

قلب یکی از اعضای بدن می باشد که بافت عضلانی داشته و از 4 دریچه برخوردار است. عملکرد کلی قلب به این صورت است که از طریق دریچه ها خون بدون اکسیژن را به ریه پمپاژ می کند و سپس خون حاوی اکسیژن دریافتی از ریه را به سایر قسمت های بدن انتقال خواهد داد.

صداهایی که از قلب به گوش می رسد، در واقع صدای بسته شدن دریچه های آن می باشد. درصورتی که پزشک هنگام معاینه قلب کودک متوجه شود که علاوه بر صدای معمولی قلب، صدای اضافه ای هم به گوش می رسد، گفته می شود که کودک با سوفل قلبی مواجه شده است. سوفل قلب معمولا به دلیل تنگی و یا نشت دریچه های قلب و یا وجود سوراخ در رگهای اطراف قلب است.

انواع سوفل قلب؛ سوفل بیگناه یا طبیعی

سوفل قلب به دلیل گردابی شدن جریان خون به وجود می آید و می تواند نرمال یا غیرنرمال باشد. در سوفل های طبیعی صداهایی که به گوش می رسد بر اثر جریان خون طبیعی می باشد. به این نوع سوفل، سوفل بی گناه یا طبیعی گفته می شود. جالب است بدانید حدود 75 درصد از کودکان خردسال به این سوفل مبتلا هستند.

سوفل های بی گناه یا طبیعی در حالت های خاصی مثل زمانی که کودک تب دارد یا ورزش و فعالیت زیادی داشته بیشتر می شود. این نوع سوفل در اکثر مواقع با بزرگ تر شدن کودک به تدریج از بین خواهد رفت.
لازم به ذکر است سوفل طبیعی به رعایت اقدامات احتیاطی خاصی نیاز نداشته و فعالیت های کودک را محدود نمی کند. همچنین به هیچ دارو و درمان یا پیگیری پزشکی خاصی هم نیاز نخواهد داشت.

انواع سوفل قلب؛ سوفل غیرطبیعی (غیرنرمال)

اما سوفل غیرطبیعی به دلیل جریان خون غیرطبیعی به وجود امده و نشانه ای از وجود یک مشکل ساختاری در قلب می باشد و به آزمایش ها و بررسی های دقیق تری نیاز دارد.

نحوه تشخیص سوفل (صدای اضافه قلب) نوزادان و کودکان

در اکثر مواقع، تشخیص نرمال یا غیرنرمال بودن سوفل به راحتی توسط خود پزشک امکان پذیر است. آن ها این کار را با توجه به ویژگی ها و خصوصیات سوفل انجام می دهند که عبارتند از:

• شدت بالا یا پایین صدا
• میزان بلندی صدا
• محلی که صدا از آن به گوش می رسد (روی سینه یا پشت)
• امکان تغییر صدا با تغییر پوزیشن کودک
• زمان به گوش رسیدن سوفل نسبت به صدای اول و دوم قلب

در صورتی که پزشک تشخیص دهد سوفل قلب کودک از نوع طبیعی می باشد، در معاینات بعدی هم برای اطمینان بیشتر آن را بررسی می کند تا تغییرات سوفل را بررسی کند. در این شرایط نیازی به انجام آزمایش های دیگر نخواهد بود.

اما اگر پزشک احتمال دهد که سوفل از نوع غیرطبیعی می باشد، به شما توصیه می کند برای ارزیابی دقیق تر به یک پزشک فوق تخصص قلب کودک مراجعه کنید.

نکته: اگر به هر دلیلی پزشک کودک خود را عوض کردید، حتما سوفل قلب کودک را به او اطلاع دهید.

بررسی علت سوفل قلب توسط فوق تخصص قلب اطفال

پزشک فوق تخصص قلب اطفال با انجام معاینه ها و آزمایش های خاص، به یک اطلاعات کلی درخصوص سلامتی کودک شما دست پیدا خواهد کرد. برخی از این آزمایش ها عبارتند از:

• نوار قلب: با این آزمایش می توان فعالیت الکتریکی قلب را ارزیابی کرد.
• اکوکاردیوگرافی: تصاویر متحرکی از قلب ایجاد می کند.
• عکس برداری از قفسه سینه با اشعه ایکس

البته انجام تمام این آزمایش ها الزامی نیست و در اکثر مواقع، پزشک با انجام یکی از آن ها وضعیت کودک را ارزیابی خواهد کرد. برای اطلاعات بیشتر میتوانید مطلب تفاوت نوار قلب و اکو قلب را مطالعه نمایید.

درصورتیکه پیش از زایمان آزمایش اکو قلب جنین را انجام داده باشید اطلاعات را به پزشک خود ارائه کنید تا در جریان سوابق قلب کودک باشد. لازم به ذکر است برخی از سوفل های غیرطبیعی به تدریج و با رشد کودک خود را نشان می دهند. همچنین برخی از مشکلات قلبی هم وجود دارند که وجود سوفل قلبی از علائم آن ها نیست. در ادامه برخی از مهم ترین علائم وجود مشکل در قلب کودک را عنوان می کنیم تا اگر هرکدام را در فرزندتان مشاهده کردید، به سرعت به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.

علائم مشکل قلبی کودکان

در ادامه لیستی از نشانه هایی که امکان دارد خبر از وجود بیماری قلبی در کودک را بدهند به شما معرفی می کنیم.

مهمترین علائم مشکل قلبی در نوزادان

• مشکل در تنفس هنگام شیر خوردن
• تعریق هنگام شیر خوردن
• سیانوز (تغییر رنگ انگشتان و لب به ابی به دلیل پایین آمدن سطح اکسیژن خون)

مهمترین علائم مشکل قلبی در کودک نو پا

• کودک در حین بازی کردن توانایی همپا شدن با هم سن و سالانش را ندارد.
• کودک در مقایسه با دیگر همسالانش زودتر خسته می شود.
• در حین فعالیت به شدت عرق می کند.
• سیانوز

مهمترین علائم مشکل قلبی در نوجوانان

• فرزند شما توانایی همراهی کردن هم سن و سالان خود در انجام فعالیت های جسمی را ندارد.
• زودتر از سایر هم سن و سالانش احساس خستگی می کند.
• در حین ورزش و فعالیت جسمی بسیار زودتر از دیگران عرق می کند.
• احساس درد در قفسه سینه دارد.
• احساس تپش قلب یا نامنظم بودن ضربان قلب
• سرگیجه در حین ورزش و فعالیت های جسمی
• سیانوز

اما باید توجه داشته باشید که مشاهده این نشانه ها لزوما به معنای وجود بیماری قلبی نیست. مثلا ممکن است کودک به دلیل مصرف کافئین به تپش قلب دچار شده باشد و هیچ ارتباطی به بیماری قلبی نداشته باشد. برای اطلاعات از جزئیات علائم هر بیماری میتوانید به مطلب بیماری های مادرزادی قلب مراجعه کنید.

با این وجود برای اطمینان بیشتر، لازم است در صورت مشاهده این علائم به سرعت به پزشک متخصص کودک مراجعه کنید. پزشک متخصص کودک به صدای قلب کودک گوش داده و در صورت وجود مشکل، شما را به یک فوق تخصص قلب اطفال ارجاع می دهد.